Η εκμετάλλευση των Χριστουγέννων από τον Καπιταλισμό

Τα Χριστούγεννα αποτελούν αδιαμφισβήτητα κομμάτι της λαϊκής μας παράδοσης. Ανεξαρτήτως θρησκευτικών «πιστεύω» οφείλουμε να συμφωνήσουμε ότι δεν αποτελούν απλά μια τυπική θεσμοθετημένη γιορτή ή μια «ανάσα» από τον καταιγισμό εργασιακών και οικογενειακών υποχρεώσεων που κατακλύζουν την καθημερινότητα μας. Τα χριστούγεννα, ως έκφανση του θρησκευτικού συναισθήματος των λαών, εκφράζουν το πνεύμα μιας πιο γλυκιάς, ειλικρινούς και ανιδιοτελούς ενατένισης της πραγματικότητας. Είναι η ενδυνάμωση οικογενειακών και κοινωνικών δεσμών. Είναι γαλήνη και ισορροπία με τον ίδιο μας τον εαυτό.

Σήμερα με την πάροδο των ετών, ο ιδεαλισμός αυτός έχει «ψυχρανθεί» και με την παγίωση των κυριαρχούντων συμφερόντων απέχει παρασάγγας από την βαθύτερη ουσία που διαχρονικά εξέφραζε το πνεύμα των Χριστουγέννων. Για να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι, τα Χριστούγεννα (νοούμενα ως χριστιανική εορτή και όχι ως πολιτιστική εκδήλωση) σε ένα ιδεατό επίπεδο είναι συνυφασμένα με την ευγένεια, την λιτότητα, την αγάπη και την κοινωνική αλληλεγγύη. Βγαίνοντας κανείς όμως μία απλή βόλτα στις κεντρικές οδούς των πόλεων, βλέπει μία κατάσταση μαζικού παραλογισμού. Αγέλες υπερκαταναλωτών ξεχύνονται σωρηδόν στους δρόμους για να γεμίσουν τις τσάντες τους με υλικά αγαθά, που στο μυαλό του μέσου νεοέλληνα, είναι συνταυτισμένα με την ευδαιμονία. Κουτιά, κορδέλες, σακούλες, selfie φωτογραφίες, πιστωτικές κάρτες και χαμόγελα συνθέτουν το σκηνικό. Όποιος αγοράσει τα περισσότερα βρίσκεται σαφέστατα εγγύτερα στο πνεύμα των γιορτών..Ο νεοέλληνας δημοκράταρος, που όλη την χρονιά ενσαρκώνει άριστα τον ρόλο του σπαγγοραμμένου Skroutz, θα δείξει σε όλους πόσο «in» μπορεί να γίνει αυτές τις μέρες.

Την ίδια ακριβώς στιγμή, λίγα τετράγωνα δίπλα (μιας και η δημοκρατία λαμβάνει μέριμνα για την εικόνα της περίλαμπρης φωταγωγημένης πόλης..) διαβιούν κάτω υπό δυσμενέστατες συνθήκες άστεγοι ομοεθνείς μας. Η ευδαιμονία τους εδράζεται αποκλειστικά  στο αν θα καταφέρουν να επιζήσουν και αυτή την παγωμένη νύχτα. Δύο κόσμοι τόσο κοντά μα τόσο μακριά.

Και ενώ λοιπόν, νομίζουμε ότι τα Χριστούγεννα είναι οι «ζεστές χαρούμενες οικογενειακές μέρες» που όλοι εναγωνίως προσμένουμε, διαπιστώνεται ότι κάτι τέτοιο μάλλον φαντάζει «όνειρο θερινής νυκτός». Για ένα μεγάλο κομμάτι του κοινωνικού μας συνόλου, που απασχολείται εργασιακά στα πολυσύχναστα μαγαζιά του κέντρου με φρενήρεις ρυθμούς, υπερωρίες και υπερ- απαιτήσεις από τους καταστηματάρχες, καθίσταται πρόδηλο ότι τέτοιες μέρες μόνο γιορτινές, οικογενειακές και χαρούμενες δεν μπορούν να χαρακτηριστούν. Ίσως θα μπορούσαμε να τις παραλληλίσουμε με το παλιό viral  χριστουγεννιάτικο σκερτσάκι «Τα Χριστούγεννα του Κακομίρογλου».

Ίσως εν τέλει τα συγκαιρινά Χριστούγεννα, με τον άκρατο καταναλωτισμό, την υποκρισία, τις αντιφάσεις και την πολυποίκιλη εκμετάλλευση να αποτελούν το ιδανικό momentum του καπιταλισμού και των αγορών. Ποιος εξάλλου δεν έχει συνδέσει εικονικά την εμβληματικότερη φυσιογνωμία των Χριστουγέννων, τον Άγιο Βασίλη, με την πασίγνωση εταιρεία αναψυκτικών μέσα από τον ορυμαγδό διαφημιστικών μηνυμάτων που μας έχουν βομαρδίσει;

Σε κάθε περίπτωση οφείλουμε ως σκεπτόμενοι Έλληνες πολίτες να επαναπροσδιορίσουμε το βαθύτερο νόημα των Χριστουγέννων και να επαναφέρουμε τον ανθρώπινο χαρακτήρα που θα έπρεπε να τα διαπνέει σε μία κοινωνία με διαφορετική φιλοσοφία και στάση ζωής.

Στέλιος Λ.